‘Tekorten in de zorg los je op met maatwerk’

Het bieden van goede zorg is ontzettend belangrijk, maar ondertussen blijft het tekort aan kundige professionals maar stijgen. De Nationale Zorgklas probeert dat op te lossen door versnelde opleidingen aan te bieden waarbij je een deelcertificaat behaalt. Programmamanager Tim Kind vertelt hoe zij te werk gaan.

*Dit artikel is eerder verschenen op de website van Nursestation.

De Nationale Zorgklas biedt sinds 2020 meerdere opleidingen en trainingen aan. “Zo hebben al meer dan zesduizend mensen zonder zorgachtergrond toch van het werk kunnen proeven”, vertelt Tim.

Snelle leertrajecten in tijden van nood

Het tekort aan personeel in de zorg bestond al langer, maar werd uitvergroot door de COVID19-pandemie. “Tijdens de eerste coronagolf zag je een schokbeweging door het land trekken. De ziekenhuisbezetting nam gigantisch toe, maar ook verpleeghuizen en de wijkverpleging kregen het drukker”, legt Tim uit. “We maakten ons als zorgsector massaal zorgen over hoe we die zorgvraag konden beantwoorden. Zo hielden we rekening met het feit dat er op korte termijn een instroom nodig was om het leveren van zorg überhaupt nog haalbaar te maken.”

ActiZ, de branchevereniging van circa vierhonderd zorgorganisaties, kwam met een oplossing. De organisatie besloot crisisscholing op te zetten. Tim: “Eerst hebben we gekeken of er organisaties waren die dit al landelijk dekkend aanboden, maar die waren er niet. We hebben het cursusaanbod daarom zelf ontwikkeld, samen met SDB Groep en betrokken opleiders. Deze zijn nu in heel het land bij verschillende opleiders te volgen.”

En zo richtte ActiZ de Nationale Zorgklas op, in samenwerking met onder andere het A+O VVT, het ministerie van VWS, private en publieke opleiders, vakbonden en werkgeversorganisaties. “Er ontstond een instroom, bijvoorbeeld van personeel dat tijdelijk hun beroep niet kon beoefenen. Denk aan mensen uit de horeca, leraren, of stewardessen die tijdelijk niet mochten vliegen.” De zorg werd behapbaar en de Nationale Zorgklas schaalde op.

Deelcertificaten inzetten

Het blijft landelijk een complex vraagstuk hoe het grote tekort in de zorg opgelost kan worden. “We verwachten in 2030 alleen al 100.000 openstaande vacatures in de ouderenzorg. Tegelijkertijd gaan er 150.000 medewerkers met pensioen”, zegt Tim. Om die vraag op te vangen blijft de Nationale Zorgklas oplossingen bedenken. “Deze vacatures zijn vaak gebaseerd op een volledige opleiding. Maar dat hoeft helemaal niet nodig te zijn om iemand inzetbaar te maken. Zo merken we dat het verschaffen van mbo-certificaten een oplossingsrichting kan zijn. Dit is bijvoorbeeld fijn voor zij-instromers: mensen die eerder in een andere branche hebben gewerkt. Daarnaast denken we ook aan een aanbod voor informele zorgverleners, een groep die binnen de zorgsector steeds meer aandacht krijgt maar waar nu nog vaak geen opleiding voor beschikbaar is.”

Nederland heeft een breed opleidingskader in de zorg. Tim vertelt: “Als verzorgende IG ben je drie jaar bezig met je opleiding, omdat je veel vakken moet halen. Denk aan rekenen, Nederlands en burgerschapsvaardigheden. We merken dat dit voor veel zij-instromers een grote drempel is: ze werken er immers naast, hebben minder vrije tijd en verdienen tijdelijk minder. Als we daar versnelling in kunnen brengen, bijvoorbeeld door middel van certificaten die laten zien wat iemand al kan, dan wordt die keuze aantrekkelijker.”

Naast de vaardigheden en werkervaring die iemand al bezit, vindt de Nationale Zorgklas leeftijd ook bepalend. “We zien nu dat mbo-opleidingen voor verpleegkundigen eigenlijk altijd hetzelfde zijn, of je nu 16 of 30 jaar oud bent. Ben je al wat ouder, dan is het wat ons betreft niet altijd logisch dat je al die vakken nog moet volgen. Dat kan je met certificaten goed aftoetsen. Afhankelijk van degene die tegenover je zit kan je bepalen hoeveel certificaten voldoende zijn om iemand inzetbaar te maken. Dat is een stukje maatwerk dat we belangrijk vinden: ga het gesprek aan en kijk welke mogelijkheid bij iemand past!”

Digitalisering als oplossing

Hoe de toekomst van de Nationale Zorgklas eruitziet, is Tim nog onduidelijk. Wel is de organisatie ambitieus: “We vergeten niet hoe we tijdens de coronapandemie snel stappen hebben kunnen zetten, en daar draagt het digitale onderwijs aan bij. Daarnaast is het belangrijk dat we blijven toespitsen op het individu. Stapje voor stapje begeleiden, zodat iemand op niveau inzetbaar is. Dan maak je de arbeidsmarkt flexibeler, en dat heb je echt nodig in deze tijd. Zo zie je wat er allemaal mogelijk is om vraag en aanbod van zorgprofessionals op een andere manier samen te brengen.”