De zorgsector staat voor complexe vraagstukken. De arbeidsmarkt wordt steeds krapper en organisaties zoeken naar slimme oplossingen. Zo ook Ramon de Groot, Manager bij de 's Heeren Loo Academie, en Marieke Sleutjes, Teamcoach M&O bij Zorggroep Elde Maasduinen. Beiden zien de skillsgerichte arbeidsmarkt en het concept van ‘leven lang leren’ als belangrijke elementen voor de toekomst. Mbo-certificaten zijn hierin volgens hen een goede start. Ramon en Marieke vertellen ons meer over de mogelijkheden en waarde van mbo-certificaten, en hoe organisaties hiermee kunnen starten.

Mbo-certificaten in de zorg

Zowel ‘s Heeren Loo en Zorggroep Elde Maasduinen zijn actief bezig met de inbedding van de mbo-certificaten. Honderden medewerkers volgden de flexibele leerroute waarbij mbo-certificaten zijn te behalen. Ramon benadrukt het belang van een nieuwe aanpak: ‘We zoeken al jaren naar manieren om flexibeler op te leiden. Steeds meer mensen stappen over naar de zorg en hebben vaak al veel in huis. Zij hoeven niet een volledig diplomatraject in en hebben minder tijd nodig om in het vak te groeien. Zij willen aan de slag in de praktijk om zich daar te ontwikkelen. De mbo-certificaten bieden ons een eerste stap om het onderwijs beter bij deze doelgroep te laten aansluiten’. Marieke vult aan: ‘Bij Zorggroep Elde Maasduinen zijn de mbo-certificaten omarmd en we zijn heel blij met de ontwikkeling. De trajecten bieden een unieke kans voor het loopbaanperspectief van onze medewerkers. Er is een behoorlijk deel van hen die het woord ‘school’ of ‘examen’ spannend vindt en dit houdt hen tegen om een opleiding te doen tot - bijvoorbeeld - helpende. De optie van een mbo-certificaat is laagdrempelig en past deze doelgroep stukken beter’.

Praktijkvoorbeelden

Dat het starten met mbo-certificaten veel vragen met zich meebrengt, erkennen Marieke en Ramon direct. Hoe worden de leertrajecten bij hen in de praktijk ingezet en vormgegeven? Ramon vertelt dat de mbo-certificaten bij ‘s Heeren Loo een goede instroommogelijkheid bieden: ‘Mensen die willen overstappen naar de zorg twijfelen vaak nog, of willen geen volledige opleiding volgen. Ze zoeken dus een laagdrempelige manier om te starten. Hiervoor bieden we het mbo-certificaat Individuele basiszorg verlenen niveau 2 aan en dit werkt heel goed. Mensen krijgen een beter beeld van de zorg, van wat voor type zorgverlener zij zijn en ontdekken welke rol het beste bij hen past’.

Bij Zorggroep Elde Maasduinen benutten ze de mbo-certificaten momenteel voor de rol van expert Leren en Ontwikkelen (L&O). Deelnemers leren hoe zij studenten en werkbegeleiders tot en met niveau 3 begeleiden. Marieke: ‘In de opleiding leren deelnemers onder andere hoe ze coaching gesprekken voeren en hoe de juiste begeleiding te bieden. In totaal spenderen ze vijf uur per week aan hun nieuwe functie, hiernaast volgen zij de lessen van dit mbo-certificaat. In december 2022 ronden de deelnemers het mbo-certificaat met een examen af. Hierna gaan zij specifiek binnen deze expertrol aan de slag. Kortom, dit voorbeeld illustreert heel mooi hoe een mbo-certificaat in de praktijk tot uiting kan komen’.

Uitdagingen

Hoewel de organisaties de inbedding van de mbo-certificaten zeer serieus nemen, bestaan er zeker nog uitdagingen en zien Marieke en Ramon dat interne communicatie en goede uitleg cruciaal zijn om de leertrajecten succesvol te maken. ‘De mbo-certificaten worden intern goed geaccepteerd, maar dit is ook omdat we het goed uitleggen. We moeten iedereen meenemen in de veranderingen, want velen zitten nog vast in het diploma gericht denken. Hier moeten we vanaf. Diploma’s bieden één manier om aan de slag te gaan in de zorg, maar het gaat er niet om of iemand ooit het papiertje heeft behaald. Het gaat erom dat iemand bekwaam is voor het werk dat hij of zij daadwerkelijk gaat doen’, aldus Ramon.

Marieke beaamt dat het gesprek aangaan met medewerkers enorm belangrijk is: ‘Wij hebben een werkgroep gecreëerd waarin we continu brainstormen over hoe we de leertrajecten zo goed mogelijk inbedden in de organisatie. Ook hebben we op alle dertien zorg locaties afspraken ingepland met de leidinggevenden. Samen bedenken we hoe de teams het beste meegenomen kunnen worden in de veranderingen, en we vragen wat hen opvalt op de werkvloer. Het grootste deel van de medewerkers is erg blij met de instroom, maar sommigen vinden het lastig - zij zien dat collega’s die kortere opleidingen volgen dezelfde taken uitvoeren en soms hetzelfde ingeschaald worden. Dan is het belangrijk dat de teamcoach hier met hen over in gesprek gaat’.

Tips

De mbo-certificaten bieden voordelen en de toekomst van de zorg vraagt om structurele veranderingen in opleiden en inzetbaarheid. Marieke stelt dat organisaties vooral moeten starten: ‘Begin bij het begin, zoek naar informatie over mbo-certificaten, keuzedelen, en alles wat hierbij komt kijken. Er is veel online te vinden, maar ga zeker ook in gesprek met onderwijsinstellingen. En vooral: start! Je kunt eindeloos beredeneren waarom je niet zou beginnen maar op die manier kom je niet verder. Organiseer een werkgroep met collega’s, zet de eerste stappen, deel de ervaringen en successen met de rest van de organisatie en stel je open op voor feedback. Maar heb het lef om het te gaan doen’.

Ramon vult aan: ‘Er zijn zoveel netwerkbijeenkomsten, festivals, online meetings voor organisaties om ervaringen te delen, allemaal om te inspireren over het ‘leven lang leren’ concept. Duik erin. Je moet wat risico nemen maar samen komen we er gaandeweg achter hoe we mbo-certificaten en andere oplossingen in flexibel leren het beste kunnen inzetten. We moeten samenwerken, als zorgorganisaties en als branches onderling. De krapte op de arbeidsmarkt gaat niet weg, die wordt alleen maar erger, dus we moeten samen de verandering in gang zetten’.

Wil jouw organisatie ook starten met mbo-certificaten en het concept van ‘leven lang leren’? Durf out-of-the-box te denken, ga het gesprek aan met collega’s en andere zorgorganisaties die de mbo-certificaten al gebruiken. Samen kunnen we naar een toekomstbestendige zorgsector bewegen, doe jij mee?